روحانی: امروز شاهد فرصت‌سوزی هستیم| حاکمیت در اختیار یک اقلیت، دارای قدرت لازم برای حل معضلات داخلی و بین‌المللی نخواهد بود
روحانی با بیان اینکه اعتراض خیابانی و قهر و انفعال مسیر خوبی برای حل معضلات کشور نیست، افزود: متاسفانه در جامعه امروز ما عده‌ای در مسیر قهر قرار گرفته‌اند و اقلیتی در مسیر تفوق و غلبه قرار گرفته‌اند که قدرت در جامعه امروز در اختیار آن‌ها قرار داده شده است. زمانی که اکثریت جامعه در مسیر انفعال یا در مسیر جدایی از حاکمیت باشند و حاکمیت در اختیار یک اقلیت باشد، آن حکومت دارای قوام و قدرت لازم برای حل معضلات داخلی و بین‌المللی نخواهد بود.
رئیس دولت تدبیر و امید وظیفه همگان در شرایط فعلی را ایستادگی در مقابل افراط، اعتدال در داخل و تعامل سازنده با خارج و توسعه عنوان کرد و اظهار داشت: ما می‌بینیم در سایه افراطی‌گری در مسأله نظارت بر انتخابات با چه مشکلاتی مواجه شدیم. اگر در بحث نظارت در انتخابات اعتدال و میانه‌روی را پیش بگیریم و در چارچوب قانون و مقررات عمل کنیم، فضای بازی برای جامعه و رقابت واقعی در انتخابات به وجود خواهد آمد و در آن انتخابات است که مجلسی می‌تواند از کل جامعه یا حداقل از اکثریت قاطع جامعه نمایندگی کند و دولتی تشکیل شود که بتواند از طرف قاطبه مردم حرف بزند و سخن بگوید و نمایندگی کند.
روحانی تاکید کرد: همه آنچه که ما برای دولت بعدی به عنوان فرصت به وجود آورده بودیم، متاسفانه امروز شاهد فرصت‌سوزی‌ها هستیم به دلیل اینکه وقتی دولت یا مجلس از طرف قاطبه مردم، مسئولیت را به عهده نمی‌گیرد آن وقت ما می‌بینیم با ضعف‌های زیادی در مقام عمل و در مقام اقتدار، چه اقتدار داخلی و چه اقتدار بین‌المللی مواجه خواهد شد.
متن کامل اظهارات روحانی در پیام تصویری به ششمین کنگره حزب اعتدال و توسعه به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام و درود به حضار محترم، برپایی کنگره حزب اعتدال و توسعه را به همه مؤسسین این حزب، اعضا، حامیان و طرفداران حزب تبریک عرض می‌کنم. خوشحالم که در حدود ربع قرن از گذشت تاسیس این حزب، امروز مؤسسین و اعضا در پی برپایی این کنگره برآمدند.
مهم‌ترین مسئله‌ای که راجع به اعتدال باید سخن گفته شود اینکه در طول ۱۲-۱۰ سال گذشته موضوع اعتدال‌گرایی از یک جمع و حزب و تشکیلات عبور کرد و تبدیل به یک گفتمان مورد پسند اکثریت جامعهٔ ایرانی شد. در انتخابات سال ۹۲ و همچنین انتخابات سال ۹۶ و انتخابات‌هایی که در بین این دو انتخابات بود، مثل انتخابات مجلس شورای اسلامی در سال ۹۴ و انتخابات پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری در سال ۹۴، در هر چهار انتخابات پیروز میدان گفتمان اعتدال بود. این نشان داد که این گفتمان توان و قابلیت آن را دارد که جامعه را در مسیری جذب کند که به تعبیر معروف، خیر الأمور أوسطها، وقتی که در مسیر میانه قرار می‌گیریم، بهترین راه و مسیری است که ما را به مقصد می‌رساند.
البته موضوع اعتدال برمی‌گردد به حدود یکصد سال پیش که در دوران مشروطیت، حزبی به نام حزب اعتدالیون تشکیل شد. روحانیون عالی‌مقام و برجسته‌ای، چون شهید سید حسن مدرس و روشنفکرانی، چون علی‌اکبر دهخدا در جمع اعضای این حزب قرار گرفتند. اساس تشکیل آن حزب بر این مبنا بود که جلوی افراطی‌گری مشروطه‌خواهی که عده‌ای دنبال می‌کردند و جلوی تفریط یا انفعال مشروعه‌خواهی که تعدادی دنبال آن بودند، این جمع دنبال مشروطه مشروعه بودند؛ یعنی همان مسیر اعتدالی که برای آن روز دوران مشروطیت یک ضرورت بود و همان مسیر بود که جامعه را به سمت انقلاب اسلامی و نهضت اسلامی در دهه‌های بعد هدایت کرد.
گرچه در دوران مشروطیت موضوع «ملت» ایران به جای «رعیت» به وجود آمد، اما در عین حال برای آنکه مردم بتوانند نظامی را تاسیس کنند که در چارچوب اعتدال باشد، به نام جمهوری اسلامی که هم جمهوریت باشد و هم در کنارش اسلامیت، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی این مسیر به وجود آمد. نهادی به نام نظام جمهوری اسلامی ایران کاملا متصل است به آرای مردم و افکار مردم، نظرات مردم، در واقع این ملت ایران است که این بار مؤسس نظامی می‌شود به نام جمهوری اسلامی ایران.
در این مسیر است که ما می‌بینیم همواره در برابر افراط و تفریط می‌توانیم راه و مسیر درست و بهینه‌ای را برای دستیابی به اهداف بلند انتخاب کنیم.
در دوران مشروطیت عده‌ای بودند که به نام مشروطه‌خواهی یا به نام آزادی به اقدامات افراطی‌گری حتی ترور و تخریب دست زدند که در واقع محتوای اصلی مشروطیت نتواند در راه خودش و اهداف خودش قرار بگیرد.
بعد از این دوران ما می‌بینیم که همواره موضوع افراط می‌تواند یک مشکل برای جامعه ایرانی باشد. حتی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی هم آن‌جایی که ما با مشکلات مواجه شدیم معمولا از یک نقطه افراط این مشکل آغاز شد. متاسفانه افراط، مصائب فراوانی را در طول چهل و چند سال در ایران، برای مردم به وجود آورد.
حزب اعتدال و توسعه و همه آن‌هایی که در مسیر اعتدال‌گرایی قرار دارند، از احزاب راست یا احزاب چپ، آن‌هایی که با افراط میانه‌ای ندارند امروز باید در شرایط فعلی جامعه خود را آماده کنند تا در برابر افراط ایستادگی و مقاومت کنند.
متاسفانه در جامعه امروز ما عده‌ای در مسیر قهر قرار گرفته‌اند و اقلیتی در مسیر تفوق و غلبه قرار گرفته‌اند که قدرت در جامعه امروز در اختیار آن‌ها قرار داده شده است. متاسفانه زمانی که اکثریت جامعه در مسیر انفعال یا در مسیر جدایی از حاکمیت باشند و حاکمیت در اختیار یک اقلیت باشد، آن حکومت دارای قوام و قدرت لازم برای حل معضلات داخلی و بین‌المللی نخواهد بود. حکومتی قادر است به راحتی مسائل و مشکلات داخلی‌اش و یا مسائل و مشکلات منطقه‌ای و بین‌المللی خود را حل کند که از پشتوانه اکثریت قاطع مردم برخوردار باشد. متاسفانه در انتخابات سال ۱۳۹۸ و ۱۴۰۰ با این معضل مواجه شدیم که اکثریت جامعه از حاکمیت فاصله گرفتند و این فاصله و حکومت اقلیت مشکلاتی را به وجود می‌آورد و مردم گاهی به جای اینکه سخن خود را از طریق نمایندگان خود در مجلس یا نمایندگان خود در دولت بیان کنند، وقتی که اقلیت حاکم می‌شود گاهی ناچار می‌شوند از طریق اعتراض و یا خیابان حرف‌های خود را بیان کنند.
مسلماً خیابان مسیر خوبی برای حل معضلات یک کشور نیست. انفعال و قهر هم نمی‌تواند راهی برای دستیابی به اهداف بلند ملی باشد. اینجاست که باید اعتدالیون و همه آن‌هایی که معتقد به میانه‌روی هستند در جامعه امروز بتوانند فعالیت کنند. گرچه اساسا حزب و فعالیت حزبی با مشکلاتی در جامعه ما مواجه است. از آن زمانی که حزب اعتدال و توسعه می‌خواست تشکیل شود در سال ۷۸ که من هم مورد مشورت مؤسسین این تشکیلات بودم با بزرگان نظام در زمینه حزب حرف زدم از جمله با مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و به همه این عزیزان گفتم برای آینده کشور ما نیاز به دو یا سه حزب بزرگ داریم که این‌ها بتوانند ضمن ثبات نظام مسیر قدرت و گردش قدرت را به خوبی انجام دهند. اما به شرط اینکه این احزاب توان و قدرت کافی برای برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری و سخن گفتن در مسائل استراتژیک کشور داشته باشند؛ و الا اگر بنا باشد که مسائل اساسی کشور در اختیار احزاب نباشد و آن‌ها آزادی کافی برای بیان نظرات و اعتقادات نداشته باشند، آن احزاب مسلماً نمی‌توانند نقش لازم را برای اداره کشور ایفا کنند و در آینده بتوانند مجلس مناسب یا دولت مناسب را تشکیل دهند.
ما می‌بینیم در سایه افراطی‌گری در مسأله نظارت بر انتخابات با چه مشکلاتی مواجه شدیم؛ ما امروز با مجلسی مواجه هستیم به نام مجلس یازدهم که نه قابل مقایسه با مجلس اول و دوم است و نه قابل مقایسه با مجلس چهارم و پنجم است و حتی با مجلس قبلی‌اش، مجلس دهم، هم فاصله دارد. دلیل این افراطی‌گری در مسأله نظارت است.
اگر در بحث نظارت در انتخابات ما اعتدال و میانه‌روی را پیش بگیریم و در چارچوب قانون و مقررات عمل کنیم، فضای بازی برای جامعه و رقابت واقعی در انتخابات به وجود خواهد آمد و در آن انتخابات است که مجلسی می‌تواند از کل جامعه یا حداقل از اکثریت قاطع جامعه نمایندگی کند و دولتی تشکیل شود که بتواند از طرف قاطبه مردم حرف بزند و سخن بگوید و نمایندگی کند و دنیا هم آن دولت را به عنوان نماینده یک ملت بزرگ ببیند و بشناسد. آن وقت است که فرصت‌ها به خوبی استفاده خواهد شد.
همه آنچه که ما برای دولت بعدی به عنوان فرصت به وجود آورده بودیم، متاسفانه امروز شاهد فرصت‌سوزی‌ها هستیم به دلیل اینکه وقتی دولت یا مجلس از طرف قاطبه مردم، مسئولیت را به عهده نمی‌گیرد آن وقت ما می‌بینیم با ضعف‌های زیادی در مقام عمل و در مقام اقتدار، چه اقتدار داخلی و چه اقتدار بین‌المللی مواجه خواهد شد.
امروز چه راهی پیش رو داریم، آیا راهی که پیش روی ما هست خیابان است؟ مسلماً خیابان نه جوابگوی نیاز مردم در کوتاه‌مدت است و نه بلندمدت. یا قهر و انفعال است که آن هم ما را به جایی نمی‌رساند. گرچه با مشکلات بسیار زیادی مواجه هستیم، اما چاره‌ای نداریم جز اینکه راه سومی را برگزینیم و انتخاب کنیم و آن راه سوم اعتدال است که نه با قهر میانه‌ای دارد و نه با انفعال و تلاش آن اینست که در برابر افراط ایستادگی کند و نگذارد در کشور افراط حاکم شود.
امروز بزرگترین وظیفه‌ای که بر دوش همه ماست، همانی است که در نام حزب شما مستتر است؛ یعنی اعتدال در داخل و تعامل سازنده که آن نیز اعتدال در خارج و بیرون کشور است و توسعه. امروز که همه کشور‌های منطقه و همه کشور‌های جهان در فکر توسعه هستند، متاسفانه ما از توسعه فاصله گرفتیم.
ما چاره‌ای نداریم برای حفظ کشور و آینده کشور مسیر اعتدال و توسعه را بپیماییم و ادامه بدهیم. امروز باید بگویم دیگر اعتدال تنها اسم یک گروه و یک حزب و یک تشکیلات نیست. اعتدال اسم رمز و اسم اعظم گفتمان اکثریت قاطع جامعه ایران اسلامی است که با این گفتمان باز هم ما قادریم به همه اهداف بلند ملی‌مان دست یابیم که خداوند هم همین را به ما امر کرده است «و کذلک جعلناکم امّة وسطا لتکونوا شهداء علی النّاس». مسیر، مسیر میانه‌روی و راه وسطی است.
السلام علیکم و رحمة الله و برکاته
